Quần th�?Di tích Đền Rối và Chùa Minh Pháp

           1. Tên gọi Di tích

– Di tích lịch s�?– văn hóa Chùa và Đền Rối xã Tân Thịnh, thành ph�?Yên Bái, tỉnh Yên Bái.

– Tên gọi khác: Chùa Minh Pháp

      2. Loại hình Di tích

Di tích lịch s�?– văn hóa cấp tỉnh.

      3. Quyết định công b�?Di tích

Quyết định s�?460/QĐ-UBND ngày 30/11/2005 của Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái công nhận Chùa và Đền Rối xã Tân Thịnh, thành ph�?Yên Bái, tỉnh Yên Bái là Di tích lịch s�?– văn hóa cấp tỉnh.

      4. Địa điểm Di tích

Đền và chùa Rối tọa lạc dưới chân một qu�?đồi hình bát úp rợp bóng c�?th�?tại thôn Trấn Ninh, xã Tân Thịnh, thành ph�?Yên Bái, nằm cách Trung tâm thành ph�?chừng 3km, trên trục đường Âu Cơ ra cao tốc Nội Bài – Lào Cai.

Bản đ�?ch�?đường đến Chùa và Đền rối

      5. Sơ lược lịch s�?Di tích

Thôn Trấn Ninh  vốn xưa kia có tên gọi thôn Trĩ Rối, thuộc sách Hào Gia, tổng Bách Lẫm, tỉnh Hưng Hóa �?thượng du Bắc B�? được thành lập t�?năm 1833 dưới thời vua Minh Mạng. Đây là vùng lâm tuyền k�?thú, núi non quây quần, thung khe trong mát, bốn mùa cây cối tốt tươi. Cư dân nông nghiệp quần t�?�?đất này, hiền hòa đoàn kết, sơn trang yên ấm, m�?tục thuần hậu.

Theo các bậc cao niên �?Tân Thịnh, đền Rối được khởi dựng vào khoảng nửa đầu th�?k�?XIX, �?H�?Hòa, Phú Th�?ngày nay có một người tên là Phạm Tà Chiêu vì không chịu cảnh đè nén áp bức của quan lại địa phương đã đưa v�?con và người nhà đi thuyền ngược dòng sông Hồng và cuối cùng dừng chân �?đất Tân Thịnh ngày nay, khai phá lập nên xóm làng. Đây là vùng đất màu m�? lâm th�?sản phong phú, có địa hình thuận tiện cho việc giao thương buôn bán với nhiều miền. Ông cũng là người đứng ra xây dựng di tích Đền Rối, Chùa Rối và Đình Làng Yên.

Theo ngọc ph�?của Đền, thì ngôi đền th�?5 v�?Thành hoàng có tên là Cao L�?Đại Vương, Cao Kha Đại Vương, Cao Đạt Đại Vương, Cao T�?Đại Vương, Đ�?Đốc Mãnh Đại Vương. Năm v�?này là 5 anh em ruột, con của Cao Nghĩa và Phùng Th�?Thầm. Vào đời Hùng Du�?Vương, núi Đông Sơn xuất hiện quái vật hại người, h�?sói làm loạn, sát hại dân chúng. Hùng Du�?Vương ủy thác cho các tướng: Cao L�?Đại Vương, Cao Kha Đại Vương, Cao Đạt Đại Vương, Cao T�?Đại Vương, Đ�?Đốc Mãnh Đại Vương đánh dẹp quái vật. Đ�?ghi nh�?công ơn của h�? người đời sau đã lập đền th�?

Ngoài ra, Đền Rối còn th�?một công chúa có tên là Ngọc Dung – con th�?8 của Hùng Triệu Vương và bà Phạm Nguyên Phi. Trải qua các đời vua, Đền Rối được 2 đạo sắc phong. Đạo th�?nhất được sắc phong vào ngày 8 tháng 6 (nhuận) năm 1911 đời vua Duy Tân năm th�?5; đạo th�?hai sắc phong vào ngày 25 tháng 7 năm 1924, đời vua Khải Định.

Đền có kiến trúc theo kiểu ch�?nhất với một gian đại bái và một gian hậu cung – được làm theo kiểu nhà sàn. Gian đại bái, còn gi�?được nguyên trạng kiến trúc m�?thuật c�?triều Nguyễn với những đường nét chạm tr�?tinh xảo trên xà nóc, đầu bẩy và các b�?cửa võng theo đ�?tài: lưỡng long chầu nguyệt, long ẩn, h�?phù, đ�?tài t�?linh, hoa, điểu�?/p>

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống M�? Đền và chùa Rối tr�?thành nơi �?và nơi làm việc của cán b�?cách mạng. Thời k�?này, Đền không có người th�?cúng, trông coi nên các c�?ngai và đ�?th�?t�?được xếp vào một nơi không ai chú ý đến. Đến năm 1953 thì 4 c�?ngai b�?mất, đến năm 1979 thì 5 bát hương bằng đá cũng b�?thất lạc.

Trong đền, hiện còn gi�?được khá nhiều hiện vật và đ�?th�?c�?như: ngai th�? bát nhang, ngựa th�? hòm sắc. Đặc biệt, các bức đại t�?và câu đối với nét ch�?tài hoa trên chất liệu g�?quý. Bức đại t�?�?gian đại bái gồm ba ch�? Vân Phú t�?– chính là tên t�?của đền. Bức th�?hai gồm năm ch�? Diên Trì Vương Mẫu (có nghĩa là nơi ngao du của Vương Mẫu) được hoàn thành vào năm Mậu Dần – niên hiệu Bảo Đại).  Cùng với các bức đại t�? trong đền còn treo hai câu đối: “Trạc trạc quyết ninh thi tán hóa/ Dương dương như tại bảo bình yên” và “Thánh hóa viễn chiêm trưng th�?khải/ Mẫu nghi kiều ngưỡng khánh Hào Gia” (Tạm dịch là “Yên vui thanh bình thực hiện nền giáo hóa/Mênh mang như còn bảo v�?s�?bình yên�?và Sâu xa thay, giáo hóa của bậc thánh nhân làm sáng t�?niềm vui – Ngẩng trông bậc Mẫu nghi thiên h�? vinh hiển đất Hào Gia�?.

Ngược lên đỉnh đồi không bao xa là Chùa Rối. Ngôi chùa này cũng nằm trong cụm Di tích lịch s�?văn hóa đền, chùa Rối. Theo ngọc ph�? chùa được đổi tên là Minh pháp t�? Tọa lạc dưới tán đa c�?th�?bốn mùa tỏa bóng xanh mát, Chùa Rối được dựng lên bởi chính s�?linh nghiệm và tín ngưỡng tâm linh của nhân dân trong vùng. Năm 2004, chùa đã có sư cô, pháp danh Thích Đàm Hợi tr�?trì. Cũng t�?đây, Di tích lịch s�?văn hóa đền, chùa Rối thực s�?tr�?thành điểm đến tâm linh hội t�?c�?ba yếu t�?Thiên – Địa – Nhân k�?diệu, thu hút đông đảo tăng ni phật t�?và du khách thập phương tham quan, chiêm bái.

Chùa Rối mang đậm nét văn hóa tâm linh

Trải qua thời gian, hiện nay đền và chùa Rối đã được tu sửa, tôn tạo nhiều lần. Năm 2011, được s�?nhất trí của cơ quan chức năng và tấm lòng hằng tâm hằng sản của mọi người, một tòa đền mới được khởi dựng khang trang, vững chãi liền k�?ngôi đền c�? Cổng tam quan, mái đền lợp ngói mũi hài, đầu đao cong vút cách điệu hình tượng con nghê, tạo nên sắc thái mới mà vẫn gi�?được dáng v�?thâm nghiêm Bên trái khu đền, gi�?đây còn có h�?thiền quang và tòa Phật đài B�?Tát tọa lạc giữa mặt gương nước biếc, lung linh tỏa ngát hương sen mùa h�?càng làm cho cảnh quan đền Rối thêm phần linh thiêng, huyền hoặc.

      6. Các nhân vật được th�?t�?/strong>